Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft zich op 17 december 2020 in een arrest uitgesproken over het Vlaams verbod op onverdoofd slachten: de Europese slachtverordening (1099/2009) laat lidstaten toe om een verbod op onverdoofd slachten in te voeren en het Vlaams verbod op onverdoofd slachten is niet in strijd met het Europees recht en evenmin met de vrijheid van religie. Het Grondwettelijk Hof moet nu op basis van het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie het finale arrest vellen.
In Wallonië en Vlaanderen geldt nu een volledig verbod op onverdoofd slachten, ook voor rituele slachtingen, om dierenwelzijn te waarborgen. Alleen in Brussel is slachten van dieren zonder verdoving nog toegestaan.
GAIA roept de Brusselse politici op om de uitzondering in de wet, die onverdoofd slachten toestaat voor religieuze rituelen, te schrappen. “Het verdoven van dieren voor de slacht is geen antireligieuze of xenofobe eis en betekent ook niet dat ritueel slachten verboden moet worden,” benadrukt Michel Vandenbosch, voorzitter van GAIA. “Het draait om ethiek: het gaat erom dieren zo min mogelijk te laten lijden door de meest geschikte verdovingsmethode toe te passen.”
Elke dag worden honderden dieren zonder verdoving geslacht in de Anderlechtse slachthuizen in het Brussel. Elk jaar ondergaan meer dan 40.000 schapen hetzelfde lot tijdens het Offerfeest.
Onverdoofd slachten zorgt bij dieren voor ernstige en langdurige pijn, die soms wel 12 minuten kan aanhouden, zoals bij runderen. Dit is in strijd met de wettelijke verplichting om "elke vermijdbare pijn of lijden" tijdens de slacht te voorkomen.
Een verboden praktijk in Wallonië en Vlaanderen
Volgens de Belgische en Europese wetgeving moeten dieren bewusteloos worden gemaakt voor het slachten om hen onnodig lijden te besparen. Maar de wetgever voorziet een uitzondering voor het slachten volgens joodse of islamitische religieuze rituelen.
In Vlaanderen is het verbod op onverdoofd slachten op 1 januari 2019 in werking getreden. In Wallonië is de wet die deze praktijk verbiedt op 1 september 2019 in werking getreden. In beide regio's werd het verbod vrijwel unaniem door de regionale parlementen aangenomen. Motivatie? Dierenwelzijn.
Alleen het Brussels Hoofdstedelijk Gewest staat het slachten van dieren zonder verdoving nog toe. Wanneer komt er een einde aan deze "Brusselse uitzondering"? Dat is de wens van GAIA, maar ook van de Union Professionnelle Vétérinaire (UVP) en 15 andere erkende dierenasielen en dierenwelzijnsorganisaties.
Ook in het gewone circuit
Hoewel onverdoofd slachten enkel is toegestaan voor rituele slachtingen, wordt het hoe langer hoe meer ook buiten de religieuze context toegepast. Het vlees van onverdoofd geslachte dieren komt daardoor ook op het bord van de gewone consument terecht, via het klassieke verkoopcircuit. Dit zonder speciale etikettering of label. Dat gebrek aan traceerbaarheid moedigt de slachthuizen aan om het onverdoofd slachten te veralgemenen, zelfs als het vlees niet bestemd is voor een religieus publiek.
Brussel kan geen uitzondering blijven zijn
In Brussel worden dieren zonder verdoving dagelijks geslacht in het slachthuis van Anderlecht. Uit cijfers van het FAVV blijkt dat maar liefst 87% van de kalfjes, 96% van de schapen en 31% van de runderen zonder verdoving worden geslacht in Brussel. Dit onverdoofd slachten zorgt voor ernstige en langdurige pijn bij de dieren.
Wallonië en Vlaanderen hebben gekozen voor een waardigere methode: elektrische verdoving. Het is duidelijk dat alle Belgische en Europese dierenartsenverenigingen het hierover eens zijn: slachten zonder verdoving is onaanvaardbaar vanwege het dierenleed. “De UPV vertegenwoordigt België bij de Europese Veterinaire Federatie,” legt Dr. Alain Schonbrodt, secretaris van de Union Professionnelle Vétérinaire (UPV), uit. “Deze federatie, die 310.000 Europese dierenartsen vertegenwoordigt, heeft unaniem uitgesproken dat onverdoofd slachten onacceptabel is, uit respect voor het dier en het dierenwelzijn.”
Ook het Europees Hof van Justitie in Luxemburg is glashelder: in een uitspraak van 26 februari 2019 bevestigt het Hof dat dieren meer lijden wanneer ze volledig bij bewustzijn worden geslacht en dat verdoving essentieel is om hun lijden tot een minimum te beperken.
Wat houdt verdoving in?
De wet verstaat onder 'verdoving' elke handeling die het dier direct bewusteloos maakt en ongevoelig voor pijn. Dieren kunnen, naargelang de soort, verdoofd worden aan de hand van deze technieken:
- elektronarcose (elektroden voor schapen of een waterbad onder stroom voor gevogelte)
- het doorboren van de schedel (met een penschiettoestel of schietmasker) bij runderen, waardoor ze quasi onmiddellijk in een comateuze toestand terechtkomen
- door blootstelling aan een gasmengsel
Omwille van ernstige welzijnsproblemen geassocieerd met het slachten zonder bedwelming moeten alle dieren bedwelmd worden voor het slachten.
De FVE (Federation of Veterinarians of Europe) is van oordeel dat het in alle omstandigheden onaanvaardbaar is om dieren te slachten voor ze verdoofd worden, en dat dieren daadwerkelijk op voorhand verdoofd zouden moeten zijn.
Slachten zonder verdoving brengt onaanvaardbaar en vermijdbaar lijden voor het dier met zich mee.
Het is evident dat verdoofd slachten pijnloos is en bovendien overeenstemt met wat de profeet hierover zegt: "het slachten van een dier moet op een correcte wijze verlopen.
Elektrische bedwelming of elke andere vorm van bedwelming is toegestaan als dit het uitbloeden van het dier niet verhindert en bovendien het verzet van het dier afzwakt. De vitale functies mogen niet door de bedwelming aangetast worden (het dier sterft dus niet ten gevolge van de verdoving). Als aan deze voorwaarden voldaan is, kan het geslachte vlees als halal beschouwd worden.
Indonesië, Maleisië, de Verenigde Arabische Emiraten en Jordanië: deze islamitische landen accepteren de invoer en consumptie van vlees van verdoofde dieren.
Nieuw-Zeeland is de grootste exporteur van halal schapenvlees ter wereld. Alle dieren die daar ritueel geslacht worden, zijn vooraf verdoofd.
In Zweden, Noorwegen, Zwitserland, Denemarken, Slovenië en IJsland is slachten alleen toegestaan met voorafgaande verdoving.
Het vlees bij Lidl, Colruyt, Carrefour, Albert Heijn & Aldi komt van dieren die verdoofd werden voor het slachten
Meer dan 50% van de Belgische moslims staat positief of neutraal tegenover het verdoven van dieren voor het slachten
Jaar na jaar ijvert GAIA ervoor dat de wet wordt gerespecteerd die rituele thuisslachtingen verbiedt in België
9 op de 10 Belgen zijn voorstander van een wet die verdoving verplicht, zonder uitzondering voor rituele slachtingen
De Raad voor Dierenwelzijn adviseert om verdoving te verplichten, ook voor rituele slachtingen
2010
2009-2011: GAIA klaag het leed aan dat gefilmd werd in de slachthuizen, inclusief de tijdelijke slachtvloeren
GAIA brengt liefst 10.000 betogers op de been tegen onverdoofd slachten in Brussel
28 september 2014
Baanbrekend politiek akkoord pro verbod onverdoofd slachten
29 maart 2017
Het Waals parlement stemt voor een verbod op onverdoofd slachten
17 mei 2017
Het Vlaams parlement stemt voor een verbod op onverdoofd slachten
28 juni 2017
Raad van State vernietigt vergunningen illegale pop-upslachthuizen Genk en Beringen
juli 2018
Nederlandstalige Rechtbank van Eerste aanleg: tijdelijke slachtvloeren blijven verboden
31 januari 2020