Dierenartsbezoek is geen luxe

Inflatie komt dieren duur te staan

GAIA ijvert al jaren voor een verlaging van het btw-tarief voor diergeneeskundige kosten - met name voor sterilisatie van katten - van 21% naar 6%. Omdat dit een verplichte ingreep is, lijkt een tarief van 21% ons overdreven: het gaat hier niet om extra luxe!

Een gerechtvaardigde vraag, want steeds meer Belgische gezinnen zitten in financiële moeilijkheden door de inflatie en de daaruit voortvloeiende stijging van de energie- en voedselprijzen. GAIA is bezorgd over de mogelijke gevolgen voor de huisdieren van deze gezinnen, met name wat betreft sterilisatie van katten, diergeneeskundige ingrepen en aangepaste voeding.

De aanzienlijke toename van misbruikzaken in Brussel in 2022 met 127 klachten, 53% meer dan in 2021, is misschien een weerspiegeling van deze steeds frequentere financiële moeilijkheden. De belangrijkste geconstateerde misbruiken zijn te weinig leefruimte, ondervoede of gedehydrateerde dieren en gebrek aan verzorging. In de loop van het jaar werden 83 dieren in beslag genomen en 94 verslagen opgesteld. Sancties kunnen bestaan uit boetes tot 100.000 euro, een mogelijk verbod om dieren te houden en zelfs gevangenisstraffen.

Een verlaging van btw-tarief noodzakelijk

Op aandringen van GAIA en de Brusselse Raad voor Dierenwelzijn, stuurde minister Clerfayt (DéFI), samen met de Vlaamse en Waalse ministers voor Dierenwelzijn, in 2021 een brief naar Vincent Van Peteghem (CD&V), de federale minister van Financiën, waarin verzocht wordt om het btw-tarief voor sterilisatie van katten te verlagen op federaal niveau.

Deze brief rechtvaardigde zowel op sociaal als op juridisch vlak dat de wet van 6 juni 2019 zo snel mogelijk aangepast wordt. Deze wet heeft de verlaging van de btw op de sterilisatie van katten al goedgekeurd, maar de inwerkingtreding ervan is gekoppeld aan de wijziging van een bijlage van de Europese btw-richtlijn. De goedkeuring van de Europese Commissie is nog hangende.

De juridische rechtvaardiging is gebaseerd op de legitieme verwachting dat de Europese Commissie zal oordelen dat de btw-verlaging voor sterilisatie van katten in overeenstemming is met de nieuwe EU-wetgeving.

De sociale rechtvaardiging is gebaseerd op:

cijfers over de naleving van de wettelijke verplichting tot sterilisatie
het resultaat van een onderzoek, uitgevoerd door Ipsos, waaruit blijkt dat 20% van de eigenaars van niet-gesteriliseerde kat(ten) deze zou laten steriliseren als de prijs van de sterilisatie lager was.

De GAIA is zich ervan bewust dat de naleving van de sterilisatieverplichting tot op heden problematisch blijft. Volgens Ipsos is het onwaarschijnlijk dat sommige katteneigenaars aan deze wettelijke verplichting zullen voldoen wegens financiële redenen. Vandaar de hernieuwde oproep aan de drie regionale ministers die verantwoordelijk zijn voor dierenwelzijn om samen te werken aan een federale verlaging van het btw-tarief voor de sterilisatie van katten.

Het steriliseren en castreren van katten is niet de enige veterinaire kost waarvoor GAIA pleit om een btw-verlaging van 21% naar 6% door te voeren. Medische zorgen zijn een basisbehoefte van dieren, geen luxe waarvoor een btw-tarief van 21% nodig is. De juridische rechtvaardiging voor deze tariefverlaging is dezelfde als die voorgesteld voor de sterilisatie van katten.

GAIA is ten slotte ook bezorgd over de betaalbaarheid van huisdierenvoeding in het algemeen. Dit blijkt uit het feit dat steeds meer mensen zich tot asielen wenden voor hulp op dit gebied, terwijl deze asielen zelf worden geconfronteerd met torenhoge operationele kosten.

Een verlaagd btw-tarief voor huisdierenvoeding van 21% naar 6% zou een aanzienlijke impact hebben op hun onderhoudsbudget. Sommige dieren hebben een speciaal dieet of therapeutische voeding nodig om toekomstige veterinaire kosten te vermijden. Deze speciale voeding is relatief duur, waardoor sommige eigenaars hierop willen besparen.

De juridische rechtvaardiging voor het verlaagd btw-tarief voor huisdierenvoeding is eveneens identiek aan die voor de voorgestelde verlaging voor sterilisatie van katten en dierenartskosten.

Oscar

Ook vóór de huidige crisis deden te veel eigenaars niet de moeite om hun kat(ten) te steriliseren, met als argument dat de procedure te duur is. Als gevolg daarvan is de kattenpopulatie jaar na jaar blijven groeien, met op zijn beurt overvolle asielen of zwerfkatten. De inflatie en de gevolgen daarvan hebben een alreeds moeilijke situatie enkel verergerd.

GAIA is jaren bezig om mensen bewust te maken van de noodzaak om katten te steriliseren. Sinds 2018 rijdt Oscar, onze Catmobile rond in België om het nut ervan onder de aandacht te brengen. In september 2020 lanceerde GAIA ook de campagne "De curve moet omlaag" om het btw-tarief voor sterilisatie te verlagen van 21% naar 6%.

Op dit moment is het in heel België verplicht om uw kat te laten steriliseren. De bedoeling van de verplichte sterilisatie is een einde te maken aan de overpopulatie van katten.

De verplichte sterilisatie werpt zijn vruchten af maar er is nog werk aan de winkel. Zo zijn er in Vlaanderen nog zo’n 160.775 katten niet gesteriliseerd/gecastreerd, in Brussel 50.870 katten en in Wallonië 130.000. Dat blijkt uit een enquête van Ipsos afgenomen april 2020. Catastrofale cijfers wetende dat er nu al te veel katten in de asielen zitten in verhouding tot het aantal gezinnen die een kat willen adopteren. En aangezien de meeste zwerfkatten afkomstig zijn van niet-gesteriliseerde/-gecastreerde huiskatten en gesteriliseerde/gecastreerde katten gezonder zijn, blijven we sensibiliseren rond de verplichte sterilisatie/castratie en de voordelen ervan. Ons einddoel is een perfect evenwicht tussen het aantal katten in het asiel en het aantal katten dat geadopteerd wordt zodat het aantal katten in de asielen afneemt en geen enkele gezonde kat nog dient te worden geëuthanaseerd.

En uw gemeente/stad in Vlaanderen?

Op 1 april 2018 traden de nieuwe regels in werking voor de identificatie en registratie van katten. Hiermee worden ook de verplichtingen van de gemeenten m.b.t. zwerfkatten uitgebreid en moeten ze: een diervriendelijk plan voor de bestrijding van overlast door zwerfkatten opstellen en uitvoeren; een meldpunt voor de inwoners oprichten; de inwoners verwittigen vooraleer een vangactie plaatsvindt en de vrijgelaten zwerfkatten gecontroleerd voederen en voor beschutting zorgen.

En uw gemeente/stad in Brussel?

In Brussel is het niet verplicht voor de lokale besturen om een zwerfkattenplan uit te werken. Wel krijgen die gemeenten en steden met een plan subsidies.

1+1=6

Bij katten is 1 + 1 = 6. En dit soms meer dan tweemaal per jaar. “De natuur haar gang laten gaan”, dat betekent dus dat één kat voor 36 nakomelingen zorgt in 16 maanden tijd. De gevolgen zijn dramatisch.

Asielen: "Volzet"

De asielen vangen elk jaar tienduizenden katten en kittens op. Er zijn dus veel meer katten in ons land dan mensen die in hun gezelschap willen leven. Vaak zit er voor de asielen dan ook niets anders op dan de katten te laten inslapen.

Onfortuinlijk lot

Sommige katten worden op straat gedumpt en moeten op de één of andere manier zien te overleven. Dikwijls kan dat dankzij de steun van enkele toegewijde mensen die hen te eten geven. Zwerfkatten worden echter lang niet altijd met open armen ontvangen. Als ze niet gesteriliseerd of gecastreerd zijn, breidt de populatie razendsnel uit. Vrijheid heeft dan ook een prijs voor de zwerfkatten: ze hebben honger, ze zijn vaak ziek en krijgen te maken met de vijandigheid van mensen. Ook het risico dat ze vergiftigd worden of betrokken raken bij een ongeval is erg groot. Bovendien raken zwerfkatten nog maar moeilijk gewoon aan mensen, zodat ze niet langer in aanmerking komen voor adoptie.

De harde cijfers

Elk jaar moeten er in de Belgische asielen noodgedwongen katten geëuthanaseerd worden. In Vlaanderen waren er dat nog minstens 2.000 in 2018 en in Brussel meer dan 1.400 in 2016. Dat is niet de schuld van de asielen, er zijn gewoon nog te veel niet gesteriliseerde en niet gecastreerde katten die ongewenst gedumpt worden. Houd er ook rekening mee dat deze cijfers geen rekening houden met dieren die buiten de muren van de asielen in uiteenlopende omstandigheden om het leven komen.

Uit een enquête afgenomen door Ipsos (april 2020) in opdracht van GAIA blijkt dat in Vlaanderen 91% van de huiskatten gesteriliseerd zijn, in Brussel 83% en in Wallonië 90%. Wanneer we alleen nog maar kijken naar Vlaanderen zijn dat 160.000 niet-gesteriliseerde huiskatten. Zij kunnen volgens de 1+1=6 kattenregel (waarbij een koppel niet-gesteriliseerde en niet gecastreerde katten gemiddeld zes kittens ter wereld brengt en dat maximaal tot 3 keer per jaar) leiden tot ongeveer 1,4 miljoen nieuwe katten per jaar in Vlaanderen. Catastrofale cijfers wetende dat er nu al te veel katten in de asielen zitten in verhouding tot het aantal gezinnen die een kat willen adopteren. En aangezien de meeste zwerfkatten afkomstig zijn van niet-gesteriliseerde/-gecastreerde huiskatten en gesteriliseerde/gecastreerde katten gezonder zijn, blijven we sensibiliseren rond de verplichte sterilisatie/castratie en de voordelen ervan. Ons einddoel is een perfect evenwicht tussen het aantal katten in het asiel en het aantal katten dat geadopteerd wordt zodat het aantal katten in de asielen afneemt en geen enkele gezonde kat nog dient te worden geëuthanaseerd.

Diervriendelijk zwerfkattenbeleid

Meer dan 230 steden en gemeenten voeren al een sterilisatiebeleid voor zwerfkatten. Een financiële regeling of een contract tussen de gemeente en een non-profitorganisatie of een dierenarts formaliseert de procedure. Nadat ze gesteriliseerd zijn, worden de zwerfkatten vervolgens weer vrijgelaten op de plek waar ze vroeger leefden.