Jaarlijks zijn tienduizenden katten het slachtoffer
Sinds 2018 is sterilisatie van katten overal in België verplicht. Hoewel deze maatregel heeft geholpen om de exponentiële groei van het aantal zwerfkatten af te remmen, blijft de kattenoverpopulatie een realiteit. Elk jaar zitten de asielen vol en een groot aantal zwerfkatten blijft aan hun lot overgelaten. In 2023 werden in België meer dan 46.000 katten opgevangen door organisaties en ongeveer 2.800 moesten noodgedwongen worden geëuthanaseerd.
Ondanks de vele initiatieven van de regionale en lokale overheden om sterilisatie en identificatie van katten te bevorderen, negeren veel mensen nog steeds de wetgeving en laten hun dieren zich voortplanten. Het is dan ook absoluut noodzakelijk om de handhaving van de sterilisatieplicht te versterken en een krachtig beleid te voeren om het dierenleed door de kattenoverpopulatie te beperken.
210 000 niet-gesteriliseerde katten
Uit een opiniepeiling van IPSOS (april 2024) in opdracht van GAIA, blijkt dat veel mensen hun katten nog steeds niet laten steriliseren. Ondanks de wettelijke verplichting is 11% van de katten in Vlaanderen en 20% in Brussel niet gesteriliseerd, wat neerkomt op ongeveer 210.000 huiskatten.
Ontdek alle resultaten van de IPSOS-enquêtes op het einde van de pagina.
De belangrijkste redenen die worden genoemd door mensen die hun katten laten steriliseren, zijn het voorkomen van ongewenste nestjes (35%), het naleven van de wet (32%) en het rustiger worden van de kat (27%). Voor degenen die hun katten niet laten steriliseren, zijn de genoemde redenen onder andere de leeftijd van het dier (31%) - hoewel sterilisatie al vóór zes maanden veilig kan plaatsvinden - ze vinden het niet nodig (20%), het feit dat hun kat niet naar buiten gaat (19%). Bijna één op de tien kattenbaasjes denkt nog steeds, onterecht, dat een poes minstens één nestje zou moeten hebben in haar leven.
Wist je dat ?
Sterilisatie is een eenvoudige ingreep. Het kan al vanaf de leeftijd van 8 weken veilig worden uitgevoerd, mits gebruik wordt gemaakt van aangepaste anesthesieprotocollen en chirurgische technieken.
Het steriliseren van een kat kost tussen de 90€ en 175€, afhankelijk of de kat een mannetje of een vrouwtje is.
De identificatie van katten, hoewel dit vooruitgaat, blijft onvoldoende, met iets meer dan 65% van de katten geïdentificeerd in Vlaanderen en Brussel.
De 7 maatregelen van GAIA om de kattenoverpopulatie aan te pakken
Om de kattenoverpopulatie te bestrijden, stelt GAIA een actieplan voor met 7 maatregelen.
Actieve betrokkenheid van lokale politiezones om tijdens de domiciliecontroles na te gaan of de katten zijn gesteriliseerd, en een systeem om op sociale media toezicht te houden op het weggeven en verkopen van katten (deze zijn vaak niet gesteriliseerd blijkt uit de enquête van IPSOS). GAIA vraagt ook dat asielen de mogelijkheid krijgen om alle opgevangen of in beslag genomen katten te steriliseren en identificeren voordat ze terugkeren naar hun baasje, wat momenteel nog niet mogelijk is.
Nieuwe fokkerijvergunningen moeten opgeschort worden tot 2030 en kattententoonstellingen moeten verboden worden, zowel voor het welzijn van de dieren als om adoptie in asielen als eerste keuze te stimuleren.
Jaarlijks grootschalige voorlichtingscampagnes voeren om mythes rond sterilisatie te doorbreken. Daarnaast moeten dierenartsen hun cliënten informeren over de wettelijke verplichtingen en de contactgegevens van mensen die de wet niet willen naleven doorgeven aan de bevoegde overheid.
GAIA in actie voor de sterilisatie van katten
Op 7 november 2024 bezocht GAIA de Vlaamse en Waalse ministers van Dierenwelzijn, Ben Weyts (N-VA) en Adrien Dolimont (MR), om hen op te roepen tot een krachtig beleid en de kattenoverpopulatie aan te pakken. Er werden symbolisch 700 kartonnen katten voor hun ministeriële kantoren geplaatst om het probleem van de kattenoverpopulatie aan te kaarten. GAIA overhandigde haar Kattenplan 2025–2030 aan de ministers en gaf elk van hen een cartoon om in hun kantoor op te hangen. Zo worden de ministers gedurende hun ambtstermijn herinnerd aan de noodzaak om actie te ondernemen.
"De overpopulatie van katten is een ware ramp waarvoor dringend actie nodig is. De autoriteiten moeten een strikt beleid voeren en de bron aanpakken in plaats van het aan verenigingen en gemeenten over te laten om de problemen tijdelijk te verzachten.”
In het kader van deze campagne voert GAIA ook verschillende sensibiliseringsacties voor het grote publiek. Zo zijn er bierviltjes met de tekst "Last van een kater?" verspreid in tal van bars en restaurants door het hele land. Daarnaast worden de komende weken 60.000 condooms met de boodschap: "Laat je poesje knippen, voor ze begint te wippen" uitgedeeld aan Belgische studenten en tijdens verschillende evenementen.
Waarom je kat steriliseren ?
- Voorkomt ongewenste nestjes
- Vermindert ongewenst gedrag (zoals sproeien)
- Verlaagt het risico op ziekten (zoals kanker, infecties)
- Draagt bij aan het verminderen van de kattenoverpopulatie
- Voldoet aan de wettelijke verplichting