Brussel, 29 augustus 2023 – GAIA verwelkomt het lang verwachte ontwerp van Wetboek Dierenwelzijn, dat de Brusselse Regering op initiatief van de Brusselse minister van Dierenwelzijn Bernard Clerfayt goedkeurde en die vandaag bekend werd gemaakt. GAIA is tevreden dat het goedgekeurde wetsontwerp tegemoetkomt aan verschillende van zijn strijdpunten. Maar de dierenrechtenorganisatie betreurt enkele belangrijke mankementen: zo ontbreken een verbod op onverdoofd slachten en op het verhandelen van bont en foie gras. Ook met betrekking tot dierproeven scoort dit ontwerp onvoldoende om een sterke daling van het gebruik van proefdieren te realiseren.
Vooruitgang
Het ontwerp van de Brusselse Codex Dierenwelzijn bevat meerdere bestaande en reeds toegepaste verbodsbepalingen, verplichtingen en andere regelgeving, zoals het verbod op thuisslachting van schapen, geiten, varkens en gekweekt wild. Ook reeds van toepassing: verplichte kattensterilisatie, verbod op pelsdierhouderij, verbod op dwangvoederen voor foie gras, verbod op kermispony’s, erkenning van dieren als levende wezens met gevoel, individualiteit, eigen belangen en waardigheid, die bijzondere bescherming genieten, enz.
Nieuwigheden
Het goedgekeurde ontwerp omvat echter ook een serie nieuwigheden, die een onmiskenbare vooruitgang betekenen. Verschillende bepalingen vergen nadere uitvoering door de Brusselse regering zodra het Wetboek Dierenwelzijn kracht van wet krijgt. Nieuwigheden, die GAIA verwelkomt en die al langer op het verlanglijstje van de dierenrechtenorganisatie stonden, zijn onder meer:
- Verbod op de invoer van pups en kittens. Enkel eigen kweek is toegelaten. In navolging van Wallonië wordt zo paal en perk gesteld aan de invoer van (zieke) pups uit Oost-Europa.
- Verbod op het verhandelen van levende dieren op markten. Dit is goed nieuws voor de vele konijnen, kippen, eenden en schapen, die vandaag nog steeds op markten te koop worden aangeboden. De verkoop op markten is voor de dieren een erg stresserende ervaring en leidt tot veel leed, om nog maar te zwijgen van de dieronvriendelijke omstandigheden bij het transport van de dieren.
- Verbod op het houden van dieren in circussen. Het verbod op wilde dieren in circussen wordt uitgebreid naar alle dieren. Het ontwerp verbiedt eveneens het uitbaten van dierentuinen in het Brussels Gewest.
- Verbod op elektrische halsbanden en slipkettingen, ware marteltuigen.
- Verplichte natuurlijke of kunstmatige beschutting voor dieren.
- De invoering van een vergunning om dieren te mogen houden. Om die vergunning te krijgen, zal elke inwoner van het Brusselse Gewest een erkende opleiding moeten volgen of moeten slagen voor een examen.
- Het principe van non-regressie. Zoals in het Vlaamse Dierenwelzijnswetboek vormt dit principe ook hier een belangrijke peiler. Geen enkele nieuwe wet- en regelgeving inzake dierenwelzijn mag de klok achteruit zetten.
- Een verbod op het houden van amfibieën en wilde dieren. Hiermee wil de Brusselse Regering een halt toeroepen aan de nefaste effecten van het in gevangenschap houden van dergelijke dieren op hun welzijn.
- Ook kreeften kunnen pijn voelen en moeten verdoofd worden vooraleer hen ze gedood worden (wrede dodingsmethoden zoals onverdoofd levend koken of doormidden snijden van kreeften wordt op grond daarvan niet langer toegelaten). Levende kreeften mogen enkel nog in watertanks gehouden worden (niet op ijs).
- Verbod op het doden van pluimveekuikens (haantjes) door verhakseling of vergassing.
- Verbod op het bedwelmen van varkens met sterk geconcentreerde koolstofdioxide
- Verplichte videobewakingsinstallatie in het slachthuis (Anderlecht) om de naleving van de Dierenwelzijnsregelgeving te controleren en inbreuken vast te stellen.
- Zwaardere straffen: Gevangenisstraffen tot 5 jaar, geldboetes van maximum 500.000 euro en daarbovenop de mogelijke sluiting van de instelling waar de inbreuken zijn gepleegd. Bij inbreuken kan iemand verbod opgelegd worden om nog dieren te mogen houden.
Grootste minpunt: geen verbod op onverdoofd slachten in ontwerp.
In het ontwerp ontbreekt een verbod op onverdoofd slachten zonder uitzondering omwille van religieuze motieven. Voor GAIA vormt dat de grootste doorn in het oog. Het dierenleed tijdens onverdoofd slachten is immers intens, daarover is er wetenschappelijke consensus, en het is vermijdbaar.
Ann De Greef, Directrice van GAIA, legt uit: “Dat het goedgekeurde ontwerp van het Brussels Wetboek géén verbod op onverdoofd slachten inhoudt, is de grootste lacune. Verschillende politieke partijen (PS, Ecolo, les Engagés en PTB/PVDA) kantten zich ruim een jaar geleden met alle macht tegen het spraakmakende wetsvoorstel van dat een verbod beoogde, om zo geen ‘bevolkingsgroepen te viseren’. En dit ondanks het feit dat het Hof van Justitie van de EU en het Belgisch Grondwettelijk Hof oordeelden dat een verbod op onverdoofd slachten de vrijheid van religie niet schendt, niet discrimineert en proportioneel is, en dat deze hoogste rechtsinstanties het Vlaamse en Waalse verbod op onverdoofd slachten valideerden. De ware reden om tegen te stemmen was uiteraard electoraal opportunisme. Het wetsvoorstel werd toen weggestemd met een krappe meerderheid van 4 stemmen. Ecolo, les Engagés, PTB/PVDA en PS verklaarden toen dat een algemeen verbod zonder uitzondering voor religieuze gebruiken deel zou moeten uitmaken van een groter pakket maatregelen, o.a. inzake dierentransporten. Het wetsontwerp, waarover het parlement zich zal moeten buigen, voldoet daaraan. De parlementsleden van meerderheid en oppositie krijgen dus nog de kans om bij de behandeling van het wetsontwerp Wetboek Dierenwelzijn het woord bij de daad te voegen. GAIA dringt er bij de Brusselse volksvertegenwoordigers op aan een amendement in te dienen, waarmee er wettelijk ook in het Brussels Hoofdstedelijk Geest een einde komt aan het onverdoofd slachten.”
Ook voorziet het Wetboek geen expliciet verbod op de verkoop van bont, foie gras, lijmvallen of ronde visbokalen (weliswaar is er nu een rechtsgrond om die producten te verbieden).
Schijnmaatregelen
Tot slot komt er geen sluitend verbod op dierproeven voor bv. huishoudproducten en de ontwikkeling van tabaksproducten. De reeks bepalingen met betrekking tot dierproeven zijn onvoldoende om het gebruik van proefdieren doeltreffend verder te reduceren. Op de keper beschouwd zijn dat wettelijke schijnmaatregelen, die nauwelijks uitzicht bieden op echte vooruitgang en reële transparantie, en voornamelijk leiden tot de status quo.
Het parlement
Het Wetboek, dat door de Brusselse Regering werd aangenomen is ondanks de stappen vooruit, zeker vatbaar voor verbetering. Het parlement moet er zich nog over buigen en nog over stemmen vooraleer het kracht van wet krijgt.