Opname van dieren in de Grondwet: GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch aan het woord in de Belgische Senaat

In de Senaatscommissie 'Institutionele Aangelegenheden' vonden vandaag voor de tweede maal hoorzittingen plaats naar aanleiding van het wetsvoorstel van Senator Sabine de Bethune (CD&V) en Senaatsvoorzitster Christine Defraigne (MR) die de verankering van de zorg, de eigen belangen en de eigen waardigheid van dieren in de Grondwet beogen. GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch was één van de vijf sprekers. “De Grondwet is de fundering van onze Rechtsstaat”, zegt Vandenbosch. “Dierenwelzijn vastleggen in de Grondwet, legt het nodige juridische gewicht in de schaal waar de bevoegde instanties verplicht rekening mee moeten houden. Daarenboven geven we zo eindelijk aan dieren de erkenning die ze verdienen in onze maatschappij.”

De opname van dieren in de Grondwet is iets waar dierenrechtenorganisatie GAIA al jaren campagne voor voert. Dat daar maatschappelijk draagvlak voor is, blijkt uit een opiniepeiling uitgevoerd door Ipsos in opdracht van GAIA: maar liefst 86% van de Belgen schaart zich achter de verankering van dieren in de Grondwet. Een petitie van GAIA ter ondersteuning van die doelstelling leverde maar liefst 120.159 handtekeningen op.

Michel Vandenbosch sprak in de Commissie duidelijke taal: “Het voorstel is een belangrijke stap in de goede richting maar het kan nog altijd beter en vooral concreter.” Zo pleit GAIA voor het opnemen van de zogenaamde vijf Vrijheden voor dieren in de Grondwet. Die Vrijheden gelden in dierenwelzijnswetenschappelijke kringen al zo’n halve eeuw als basismaatstaven om in een moderne samenleving waarin dieren leven onder de hoede van de mens, te kunnen spreken van goed dierenwelzijn of minimaal aanvaardbare levenskwaliteit: 1. vrij zijn van honger, dorst en ondervoeding, 2. vrij zijn van fysieke en fysiologische ongemakken waarbij adequate huisvesting en beschutting voorzien wordt, 3. vrij zijn van ziekte en verwondingen, 4. vrij zijn van pijn en lijden (afwezigheid van lichamelijke en geestelijke mishandelingen) en last but not least 5. de vrijheid om voldoende normale, natuurlijke gedragingen te vertonen en te ontplooien.

De concrete impact en veranderingen die de verankering van dieren in de Grondwet zou veroorzaken, zijn volgens de voorzitter van GAIA heel duidelijk. “Die mensen die dieren mishandelen en verwaarlozen zullen harder gestraft kunnen worden dan nu het geval is en dat zal leiden tot een dwingender beleid met strengere wetgeving", zegt Vandenbosch.

Naast de GAIA-voorzitter werden ook de volgende sprekers gehoord: Tom Beckers (hoogleraar aan de Faculteit Psychologie en Pedagogische Wetenschappen, KU Leuven); Vinciane Despret (hoogleraar aan de Faculteit Wijsbegeerte en Letteren, Vakgroep Wijsbegeerte, Universiteit Luik); Marc Vandenheede (hoogleraar aan de Faculteit Diergeneeskunde, Universiteit Luik) en Janneke Vink (LL.M., PhD Candidate on Animals and Liberal Democracy, Department of Jurisprudence, Institute for the Interdisciplinary Study of Law, Universiteit Leiden).

De hoorzittingen gaan specifiek over de wetenschappelijke aspecten van dieren als wezens met gevoelsvermogen, de juridische en constitutionele dimensie, wat er maatschappelijk leeft hieromtrent, de situatie in het buitenland en voorbeelden in andere landen, die rechtspersoonlijkheid aan bepaalde dieren toekenden. Tijdens een eerste zitting die plaatsvond op 5/3 jl. werden juristen en grondwetsspecialisten gehoord.