Nieuwe Vlaamse codex dierenwelzijn: GAIA positief maar ook kritisch

Behalve alle reeds bestaande verboden (zoals onverdoofd slachten, wilde dieren in circussen, kweek van pelsdieren, verbod op straatpaardenkoersen, dwangvoedering voor productie van foie gras, verplichte kattensterilisatie) en andere regelgeving, bevat de Vlaamse codex Dierenwelzijn belangrijke NIEUWIGHEDEN waarvoor GAIA jarenlang ijverde: 

1. Verbod op alle kooisystemen voor legkippen; Dit verbod gaat voor nieuwe bedrijven in vanaf 01/01/2024. Voor de bestaande bedrijven gaat het verbod in vanaf 01/01/2036. GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch: “Twaalf jaar overgang hadden we uiteraard liever veel korter gezien maar het verbod wordt wettelijk verankerd met een duidelijk perspectief op verandering (omschakeling naar scharrelsysytemen): uiterlijk op 01/01/2036 geen enkele legkip meer in een kooi!"
2. SCHIJNBAAR verbod op walvisachtigen houden in gevangenschap.  We beoordelen het invoer- en kweekverbod positief. MAAR: Er werd een uitzondering gemaakt (voorwaardelijke afwijking) voor Boudewijn Seapark, dat maximum 6 dolfijnen mag houden op voorwaarde dat er tegen 2027 een buitenbassin komt voor de dolfijnen. Indien een evaluatie tot de conclusie komt dat er een operationeel alternatief is, zoals een reservaat, dat de dolfijnen meer welzijn en levenskwaliteit biedt, moeten de dolfijnen naar de plaats in kwestie overgebracht worden. De eerste evaluatie moet pas in 2037 plaatsvinden, wat betekent dat deze veranderingen ten vroegste dan zullen worden doorgevoerd. Wij zijn van mening dat een wachttijd van meer dan 13 jaar te lang is voor de dolfijnen. Michel Vandenbosch: “Indien al veel vroeger blijkt dat een dolfijnensanctuary, waar de zeezoogdieren de rest van hun leven in een baai kunnen doorbrengen, voldoet als alternatieve bestemming, zie ik niet in waarom de Brugse dolfijnen niet meteen zouden kunnen overgebracht worden”. 
3. Verplichte beschutting voor alle dieren (voordien enkel voor paardachtigen) uiterlijk op 01/01/2029. 
4. Algemeen verbod op thuisslachtingen van varkens, geiten en schapen.
5. Dierenmarkten worden verboden (met uitzondering van jaarmarkte, zoals de Torhoutse paardenmarkt en de veejaarmarkt in Sint-Lievens-Houte). 
6. Het doden van mannelijke eendagskuikens wordt verboden, doch dit verbod wordt afhankelijk gemaakt van het op punt stellen van de techniek van detectie in het ei zelf. Deze techniek wordt echter reeds met succes toegepast. Eieren, die met deze techniek werden geselecteerd, liggen in sommige Belgische supermarkten (bijv. Bioplanet) reeds in de rekken. 
7. Er komt een dierenpolitie in elke politiezone.
8. Verbod op het doden van dieren voor folkloristische praktijken/evenementen.
9. Verbod op gruwelijke lijmvallen ter bestrijding van zogenaamd schadelijke dieren. 
10. Standstill principe: nieuwe wet- en regelgeving inzake dierenwelzijn mag de klok niet achteruit zetten.
11. Dieren worden uitdrukkelijk erkend als levende wezens met gevoel en intrinsieke waarde. 
12. Het kweken van vechthanen, gericht op hanengevechten, wordt verboden.
13. Opvangcentra voor uitheemse en wilde dieren krijgen een specifiek statuut: deze worden niet langer gelijkgesteld met dierentuinen aangezien zij een andere filosofie en andere doelstellingen hebben. 

In de codex wordt de wrede chirurgische biggencastratie niet verboden. De meest diervriendelijke alternatieven worden niet verplicht, er komt geen overgangstermijn en de varkenshouder mag zelf beslissen welk alternatief deze verkiest. 

Andere tekortkoming: het levend koken of doormidden snijden van kreeften wordt niet verboden, maar er is wel een rechtsgrond voor gecreëerd. Daarnaast komt er ook geen verbod op dierproeven voor onderhoudsproducten. 

De codex laat laboratoria toe om dieren te houden, die gevangen werden in het wild. Gelet op de wetenschappelijk aangetoonde nefaste impact van wildvangst op de achteruitgang van de soortenrijkdom en het toenemende risico op overdracht van virussen van wilde dieren op mensen, mag men van wetenschappelijke onderzoekslaboratorium verwachten dat zij minstens uit veiligheidsoverwegingen geen dieren uit het wild invoeren voor dierproeven. Waarom wordt dit dan nog toegelaten?