In de aanloop naar 4 oktober, Werelddierendag, lanceert GAIA het idee om het respect voor de waardigheid en het garanderen van het welzijn van dieren als een fundamentele plicht van de Staat in de Grondwet op te nemen. “Duitsland in 2002 en Luxemburg in 2007 gaven eerder al het goede voorbeeld,” verwijst GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch naar twee buurlanden. Daarom lanceert de dierenrechtenorganisatie een petitie met een speciale website www.dierenindegrondwet.be om bij zoveel mogelijk burgers steun te verwerven en zo een parlementair debat te ontlokken.
GAIA zal het idee voorleggen aan grondwetspecialisten, bij wie de dierenrechtenorganisatie te rade zal gaan. In afwachting daarvan doet GAIA zelf reeds een voorstel van bepaling, die de organisatie aan de Grondwet wil toevoegen:
De Staat bevordert de bescherming, het welzijn en de waardigheid van dieren, zijnde levende wezens, begiftigd met gevoelsvermogen.
“Om van de zorg voor het dierenwelzijn een grondwettelijke plicht te maken, gaan we uit van breed maatschappelijk verworven ethische principes en van de huidige wetenschappelijke kennis met betrekking tot het welzijn van dieren en hun aard als behoeftige wezens met gevoelsvermogen”, verduidelijkt Michel Vandenbosch.
GAIA wil het steeds grotere maatschappelijke en politieke belang van het dierenwelzijn - sinds 2014 een regionale bevoegdheid van een Vlaamse en Waalse minister van Dierenwelzijn en een Brusselse Staatssecretaris voor Dierenwelzijn - de status geven die het verdient. Dieren vormen een bijzonder kwetsbare categorie van levende wezens met welzijnsnoden en –behoeften. Dat verdient ernstig te worden genomen. Zorg dragen voor dieren dient dan ook een grondwettelijke basisplicht van de Staatsinstellingen en van zijn burgers te worden. Zowel voor het goed van de dieren zelf als in het algemeen maatschappelijke belang. In dat verband herinnert Michel Vandenbosch aan de vaak geciteerde maar nog altijd relevante uitspraak van Gandhi, voor wie de wijze waarop een land omgaat met zijn dieren een graadmeter voor het beschavingsniveau van dat land was.
Concreter pleit GAIA voor het opnemen in de Grondwet van de zogenaamde vijf Vrijheden voor dieren. Die Vrijheden gelden in dierenwelzijnswetenschappelijke kringen al zo’n halve eeuw als basismaatstaven om in een moderne samenleving waarin dieren leven onder de hoede van de mens, te kunnen spreken van goed dierenwelzijn of minimaal aanvaardbare levenskwaliteit: 1. vrij zijn van honger, dorst en ondervoeding, 2. vrij zijn van fysieke en fysiologische ongemakken waarbij adequate huisvesting en beschutting voorzien wordt, 3. vrij zijn van ziekte en verwondingen, 4. vrij zijn van pijn en lijden (afwezigheid van lichamelijke en geestelijke mishandelingen) en last but not least 5. de vrijheid om voldoende normale, natuurlijke gedragingen te vertonen en te ontplooien.
Bij GAIA beseft men dat een grondwetsherziening in de zin van een ethisch en wetenschappelijk onderbouwde zorgplicht, die constitutioneel verankerd wordt, nog even op zich (en met name op een parlementaire tweederde meerderheid) kan laten wachten. “Maar je moet ergens beginnen,” onderstreept Michel Vandenbosch. “Daarom lanceert GAIA een petitie met een speciale website www.dierenindegrondwet.be om bij zoveel mogelijk burgers steun te verwerven en waarmee de dierenrechtenorganisatie een parlementair debat wil ontlokken. Behalve grondwetspecialisten willen we ook geïnteresseerde politici en parlementsleden betrekken bij dit initiatief en andere geesten doen rijpen.”
“Het moet toch niet altijd over de staatshervorming, de vrijheid van godsdienst en aanverwante aangelegenheden gaan als de Grondwet wordt ingeroepen,” voegt de GAIA-voorzitter er aan toe. “Trouwens,” besluit Michel Vandenbosch, “als het in Duitsland en Luxemburg kan, mag dat in België toch geen onoverkomelijk probleem vormen?”
Petitie: http://www.dierenindegrondwet.be