Op zondag 20 oktober vond de GAIA-dag plaats in Gent. De leden konden een tijdmachine volgen, van de geleverde strijd en successen in het verleden, tot de doelstellingen voor het komende decennium. Een van de die doelstellingen voor de komende tien jaar is het structureel aanpakken van dierenleed. En een van de manieren is kweekvlees ontwikkelen.
Daarom nodigde GAIA Mark Post uit om de leden uit te leggen wat kweekvlees precies is, hoe het wordt ontwikkeld en wat de voordelen (en ook aandachtspunten) zijn. Mark Post is de Nederlandse wetenschapper die in 2013 de allereerste kweekvleeshamburger maakte. Hij schuwde de biologische details niet tijdens de GAIA-dag, het werd allemaal bevattelijk en transparant uitgelegd.
Eerste kweekvleeshamburger
Spieren (vlees is spierweefsel van dieren) zitten vol met stamcellen die dienen om beschadigingen in de spieren te herstellen en om nog meer stamcellen aan te maken. Eén enkele biopsie, waarbij een piepklein stukje spierweefsel wordt genomen bij een dier, kan leiden tot 50.000 kilogram vlees. Zijn eerste kweekvleeshamburger kostte maar liefst 250.000 euro, er werden er drie gemaakt om door culinaire experts te laten proeven. Kweekvlees was in 2013 nog zuiver een academische droom, in 2019 produceren kweekvleesbedrijven hun prototypes voor enkele tientallen tot honderden euro’s. De bedoeling is om het te kunnen maken aan een prijs die competitief is met (goedkoop) vlees vandaag. Zijn voorspelling is dat we ongeveer 30.000 dieren nodig zullen hebben als basis voor kweekvlees voor de wereldbevolking.
Genetische modificatie
Sommige bedrijven kiezen ervoor om genetische modificatie toe te passen, in het bijzonder in de Verenigde Staten. Mark Post en anderen kiezen ervoor om dat niet te doen, de Europese consument staat hier immers kritisch tegenover. Genetische modificatie hoeft ook niet voor kweekvlees.
Mark Post ging ook dieper in op de houding van de consument. Waarom is vlees zo populair? En waarom lijkt kweekvlees op het eerste gezicht vreemd? Hij gaf het voorbeeld van een frikandel: de meeste mensen weten niet wat er precies in zit en willen het ook niet weten. Toch is het bijzonder populair, mensen groeien er immers mee op en zien anderen het graag eten. Kweekvlees zal niet plots het nieuwe normaal worden volgens hem, dat zal tijd vergen. Kweekvlees wordt wel eens als ‘onnatuurlijk’ bestempeld, waarbij wordt vergeten dat het er allesbehalve natuurlijk aan toe gaat in de industriële veeteelt. Mark Post legde uit dat kweekvlees geen industrieel product hoeft te zijn. Er zijn ook mensen actief in de wereld van kweekvlees die een meer traditionele versie willen ontwikkelen, waarbij kleinschalig vlees als het ware wordt ‘gebrouwd’.
Antibiotica
Heel wat GAIA-leden hadden vragen voor Mark Post. Worden antibiotica gebruikt voor kweekvlees, zoals dat grootschalig gebeurt in de veeteelt vandaag? Mark Post antwoordde dat hijzelf en anderen net proberen om zonder antibiotica kweekvlees te ontwikkelen. Dat is een uitdaging, bij celculturen worden soms antibiotica gebruikt om infecties te vermijden. Maar het is perfect mogelijk zonder en sowieso zou het veel minder zijn dan in de veeteelt vandaag. Een andere vraag ging over de beweegredenen om kweekvlees te ontwikkelen. Mark Postte bevestigde dat enkele grote vleesverwerkers interesse hebben voor de technologie, uiteraard om commerciële redenen. Dat is volgens hem ook noodzakelijk om de ontwikkeling van kweekvlees te versnellen. Maar mensen die aan de basis liggen van de technologie, zijn vooral bezorgd om wereldproblemen zoals pijn en honger en willen meewerken aan een oplossing.