De overgrote meerderheid van de 250 miljoen varkens die jaarlijks gefokt worden in Europa wordt vastgehouden in omstandigheden die indruisen tegen de Europese wetgeving. Dat blijkt uit een onderzoek van Compassion in World Farming (Compassion) en de Europese Coalitie voor Landbouwdieren (ECFA), die in België vertegenwoordigd worden door GAIA. Het resultaat bevestigt de vaststellingen van de EFSA (European Food Safety Authority). De gefilmde conclusies werden donderdag voorgesteld tijdens een persconferentie in Brussel.
In 2003 trad een Europese wet, bestemd om het welzijn van de varkens in kwekerijen te verbeteren, in voege. De varkens moeten gebruik kunnen maken van hanteerbaar materiaal (stro, houtzaagsel, ...) dat ze nodig hebben om hun natuurlijk gedrag van verkennen en graven te kunnen uiten. De wetgeving verbiedt ook het systematische staartknippen: de kwekers moeten het kannibalisme bestrijden door eerst de huisvestingsomstandigheden te verbeteren.
In december 2007 bleek uit een rapport van de EFSA (European Food Safety Authority) dat dat verbod in de Europese varkenshouderij op grote schaal werd genegeerd. Zo werden de staarten van de varkens routinematig geamputeerd.
Compassion en de ECFA hebben de toestand 18 maanden lang onderzocht in 2008 en 2009, in 74 fokkerijen uit zes landen van de Europese Unie: Denemarken, Hongarije, Duitsland, Spanje, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
De overgrote meerderheid van de bezochte kwekerijen was in overtreding, want bij meer dan 90% van de dieren was de staart geamputeerd en 67% van hen werd opeengestapeld vastgehouden in industriële kwekerijen op een roostervloer zonder enig strooisel.
Compassion en de ECFA hebben bij de Europese Commissie een klacht ingediend tegen deze 6 landen.
Bovendien werden bijna alle drachtige zeugen die werden gefilmd tijdens het onderzoek vastgehouden in zogenaamde individuele zeugenboxen, behalve in het Verenigd Koninkrijk, waar dat systeem al verboden is. Die boxen zijn zo nauw dat de zeugen zich niet eens kunnen omdraaien. Ze worden verboden in de EU vanaf 2013.
België doet niet beter
Op basis van gelijkaardige vaststellingen in Belgische varkenskwekerijen heeft GAIA samen met Compassion een formele klacht tegen België ingediend bij de Europese Commissie voor het niet-respecteren van de wetgeving. Uit een inspectierapport van het Food and Veterinary Office (FVO) uit 2009 blijkt dat de staarten van biggen systematisch en onverdoofd worden geamputeerd in de Belgische varkenskwekerijen, en dat de toelatingen daarvoor worden afgeleverd door dierenartsen. De dierenartsen van het FVO die de controles uitvoerden, stelden ook vast dat de inspecties van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) geen rekening houden met de eis om voorzorgsmaatregelen te treffen om het systematische staartknippen te vermijden, terwijl ook de voorziening in het nodige manipuleerbare materiaal voor de varkens niet altijd wordt gecontroleerd. Bovendien zagen de FVO-inspecteurs zeugen die aan de nek gebonden waren, iets wat al sinds 1 januari 2006 verboden is.
Voor Ann De Greef, directeur van GAIA, "is het onaanvaardbaar dat de Belgische overheid, ruim drie jaar na het vorige onderzoek van het FVO - dat nagenoeg even slechte resultaten opleverde - er nog altijd niet in geslaagd is deze belabberde toestand te verhelpen door de wet te doen naleven".
Volgens het landbouwkundige onderzoeksinstituut ILVO heeft slechts een kwart van de kwekerijen in Vlaanderen (waar de meeste varkenskwekerijen zich in ons land bevinden) voorbereidingen getroffen om te voldoen aan de nieuwe Europese normen die de individuele boxen voor drachtige zeugen verbieden vanaf 1 januari 2013.