De Schotse zalm lijdt in stilte

Wereldwijd worden elk jaar honderden miljarden vissen gedood om op mensen hun bord te belanden. Dierenwelzijnswetgeving biedt deze dieren nauwelijks tot geen bescherming, waardoor ze onopgemerkt lijden, zowel tijdens hun leven als bij hun dood.

In Schotland wordt jaarlijks een enorme hoeveelheid Atlantische zalm gekweekt. In 2019 alleen al werd een recordhoeveelheid van 203.881 ton geproduceerd, wat neerkomt op ongeveer 35 miljoen vissen. Dit cijfer houdt geen rekening met het hoge sterftecijfer vóór de slacht – bijna een kwart van de vissen in zout water (en nog meer als ze naar zoet water worden overgebracht) overleeft het niet. Hierdoor ligt het totale aantal gekweekte vissen in werkelijkheid nog hoger, met ruim 40 miljoen zalmen.

Van september tot november 2020 vond er een onderzoek plaats in 22 verschillende Schotse kwekerijen waar zalmen massaal worden gekweekt in kooien midden in zee. Dit onderzoek onthulde het enorme leed van deze dieren: zalmen met misvormingen, ziektes, sommige met een oog verloren, algen die groeien in open wonden en stukken vlees en huid die zijn weggevreten door zeeluizen. Ook werden er verwondingen aan de kieuwen, schaafwonden, infecties en mondletsels gevonden, veroorzaakt door de netten.

De reinigingsvissen (gebruikt om zeeluizen bij de zalm te verminderen) hebben het ook zwaar. Ze worden zelf aangevallen door de luizen, sterven vaak en lijden aan honger, diverse ziektes, een gebrek aan een geschikte leefomgeving en agressieve interacties door de krappe leefruimte.

In Schotland sterft 28,2% van de jonge zalmen die in kooien (in zee) worden gekweekt al in het eerste jaar van hun leven, door ziektes, parasieten en zeeluizen. In de tweede fase van de kweek worden deze zalmen overgebracht naar zoet water. Als we het sterftecijfer in de zoetwaterfase meerekenen, loopt dit percentage nog verder op. Een industrie waarin één op de vier zalmen de groeifase niet eens overleeft – de periode voordat ze worden overgezet naar zeekooien om op slachtgewicht te komen – zou niet moeten uitbreiden.

In grootschalige zalmkwekerijen lijden veel vissen aan zeeluizen, die weliswaar ook in de natuur voorkomen, maar daar in veel kleinere aantallen. Zeeluizen zijn parasieten die zich voeden met de huid, het bloed en het slijm van de vissen. Door de groei van de zalmindustrie is het aantal zeeluizen enorm toegenomen, terwijl de sector nog altijd geen effectieve behandeling of preventiemethode heeft gevonden die het welzijn van dieren en het milieu respecteert. De oplossingen die de industrie gebruikt, zoals de vissen blootstellen aan warm water of hoge druk (de “Thermolicer” en “Hydrolicer”), zijn zowel wreed als ineffectief. Veel vissen overleven deze behandelingen niet.

Zalmenkwekerijen hebben een verwoestende impact op het milieu. Ze vervuilen het omringende water met afval, chemicaliën en antibiotica. Parasieten en ziektes die in de kwekerijen voorkomen, verspreiden zich snel naar wilde vispopulaties. Daarnaast draagt de zalmkweek bij aan de vernietiging van natuurlijke ecosystemen.

Het gebruik van chemicaliën en medicijnen schaadt ook het milieu. Ze worden ingezet om infecties en ziektes te behandelen, zeeluis te bestrijden, en om kweekinstallaties schoon te houden (zoals met speciale verf). Daarnaast worden er voedseladditieven met koper en zink toegevoegd aan het voer van kweekzalmen om hun voeding aan te vullen.