“Geen extreme wreedheden gezien, wel nog veel tekortkomingen, onnodig dierenleed, wetsinbreuken, gebrek aan controle en dierenzorg”
In de zomer van 2000 maakte GAIA undercoverbeelden die ernstige dierenmishandeling toonden op de veemarkten van Anderlecht en Ciney. De beelden, die verspreid werden op 16 november 2000, brachten een storm van verontwaardiging teweeg in binnen- en buitenland. Exact 20 jaar later brengt GAIA opnieuw beelden naar buiten die de situatie toont op de nog drie bestaande veemarkten in België: die van Rekkem, Ciney en Battice[1]. “Van echt buitensporig geweld is gelukkig geen sprake meer”, zegt GAIA-voorzitter Michel Vandenbosch. “Helaas zagen we wel nog te veel inbreuken, onder meer op de Europese Transportverordening: geen toegang tot water, dieren die uitglijden en op de grond vallen, runderen die onnodige stokslagen krijgen op gevoelige lichaamsdelen, runderen die zonder reden worden geschopt, kreupele dieren, koeien met gebroken horens, … .” GAIA vraagt dat de veemarkten, die in feit overbodig zijn, worden afgeschaft, minstens uit gefaseerd. In die uitdoofperiode moet de (dierengeneeskundige) controle aangescherpt worden.
Veel mensen herinneren zich nog de wraakroepende beelden die GAIA maakte in 2000 van compleet uitgeputte, zieltogende dieren die systematisch zwaar mishandeld werden op de veemarkten van Anderlecht en Ciney. Op die beelden was te zien hoe runderen meedogenloos en gewelddadig hard geslagen werden, hoe volkomen uitgeputte dieren, die nauwelijks nog of helemaal niet meer recht konden staan, met elektrische stroomstoten bewerkt werden, hoe stieren, die je hoort brullen van de pijn, door drijvers minutenlang met volle geweld werden geslagen, … . “Er was toen sprake van een systematische wreedheid, geweld en zelfs sadisme jegens de dieren”, zegt Vandenbosch. “De veemarkten waren een pure hel voor de aanwezige dieren. Ook kinderen imiteerden het wangedrag van de wrede volwassenen.”
En in 2020?
In 2000 waren er nog negen actieve veemarkten in ons land. 20 jaar later blijven er nog drie over. GAIA bezocht in september 2020 undercover die markten in Rekkem, Battice en Ciney om de situatie ‘20 jaar later’ te evalueren. “We hebben duidelijk verbetering vastgesteld”, aldus Vandenbosch. “Maar er loopt ook nog veel verkeerd als het op dierenwelzijn aankomt. Op de drie markten stellen we dezelfde problemen vast.” We zagen meerdere dieren met beschadigde, bloedende horens; een jong kalf met een kreupele poot; een dier met ernstige slijmbeursontsteking, dieren met overgroeide hoeven, dieren zonder water, dieren die te kort aangebonden worden en niet kunnen rusten, uitgemergelde melkkoeien, … . De dieren worden ook nog vaak volstrekt onnodig geslagen. “Wij konden bovendien niet vaststellen dat inspecteur-dierenartsen aanwezig waren of controles uitvoerden. Ook zagen we niet dat gewonde dieren werden verzorgd.”
Schendingen van de Europese Transportverordening
De Europese Transportverordening is van toepassing op iedereen die betrokken is bij het vervoer van dieren, dus ook op veedrijvers op de veemarkt. De beelden tonen schendingen van die verordening. Zo is het verboden om runderen te slaan en te schoppen en om stokken op gevoelige lichaamsdelen te gebruiken. Ook moeten de dieren altijd voldoende toegang hebben tot water en mogen ze niet te kort worden aangebonden.
Ook het FAVV stelt al enkele jaren tekortkomingen vast op de veemarkt in Ciney. In februari van dit jaar berichtte Food & Meat in ‘Markt van Ciney bedreigd met sluiting?’ dat “het Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) een brief gestuurd naar de overdekte markt van Ciney, de grootste veemarkt van Europa. Zij heeft een nieuwe termijn van drie maanden gekregen om een einde te maken aan bepaalde non-conformiteiten en om maatregelen te nemen ter versterking van haar traceerbaarheidsinstrumenten. Zonder dit, hangt de dreiging van sluiting over deze belangrijke speler in de Belgische landbouwwereld.”
Folklore
Hoewel de situatie 20 jaar later duidelijk verbeterd is, wordt het dierenwelzijn nog te zeer en te vaak geschonden. Dat blijkt uit het terreinonderzoek van GAIA. Overheidscontrole heeft GAIA niet gezien en indien er al controle zou zijn, is die manifest onvoldoende en ondoeltreffend. “Wij vragen dan ook dat de drie resterende veemarkten worden afgeschaft, of toch minstens uitgefaseerd.”, zegt Michel Vandenbosch. “Ze dienen geen enkele functie behalve dan folklore. Het zijn archaïsche, overbodig geworden praktijken, die niet meer van deze tijd zijn.” Bovendien past de afschaffing ervan binnen het kader van de zogenaamde ‘korte keten’-benadering: dieren rechtstreeks van het veebedrijf naar het slachthuis transporteren vermindert uiteraard de kans op vermijdbaar dierenleed. “De tussenschakel van de markten moet eruit. Daarnaast verminderen we zo ook het risico de verspreiding van ziekten. Net zoals in Zweden al het geval is, worden veemarkten best vervangen door online veilingen.”
